Medal dla Ewy Przybylskiej

Przyznawany za całokształt pracy twórczej najwybitniejszym polskim autorom i ilustratorom książek dla dzieci. W tym roku medal Polskiej Sekcji IBBY otrzymała pisarka Ewa Przybylska.

Książki Ewy Przybylskiej dwukrotnie otrzymały najwyższe laury w konkursie Książka Roku PS IBBY. Pierwszy raz w 1997 roku (Dzień kolibra), drugi w 2013 roku (Most na Missisipi). Książka Most nad Missisipi została też wpisana na Listę Honorową IBBY.

Od Ucieczki do Jagi pod napięciem

Ewa Przybylska zawsze była blisko dzieci. Początkowo jako nauczycielka historii w liceum ogólnokształcącym w Poznaniu, później pracowała jako wychowawczyni w izbie dziecka, prowadziła też bibliotekę w technikum. Trudno się dziwić, że w swoich książkach pisała przede wszystkim o dzieciach, które nie radziły sobie w świecie, a przynajmniej ten świat nie akceptował tego, jakie one były.

Debiutowała w 1961 roku zbiorem opowiadań Ucieczka. Pokazała w nim dzieci zaniedbane, łamiące prawo, które trafiają do izby dziecka. Dla dzieci Ewa Przybylska napisała trzyczęściową powieść Dolina Klonowego Liścia. To historia o grupie dzieci w małym mieście. W 1997 roku wydała powieść Dzień Kolibra, w której opisuje przemoc i agresję panującą wśród młodzieży, a w 2012 roku – Most nad Missisipi. Z noty jurorskiej: „Tytułowy most to symbol porozumienia i pomocy w potrzebie. Przerzuca go Kuba, narrator a zarazem główny bohater powieści, aby nawiązać niezwykłą przyjaźń ze starszą panią z sąsiedztwa. Oboje zmuszeni są zmagać się ze światem, który w równym stopniu jest wrogi dzieciom, co ludziom starym”. W  ostatniej edycji konkursu Książka Roku jej Jaga pod napięciem otrzymała nominację.

Kameralnie, bez fajerwerków

Miało być hucznie, w poznańskim Zamku, przy świetle jupiterów, Wywiady, media… Nic nie wyszło z naszych planów. Na prośbę Ewy Przybylskiej wręczenie medalu odbyło się w kameralnych warunkach, w małym gronie i bez zdjęć! Była za to rozmowa. Co nam powiedziała Ewa Przybylska?

– Pisarz musi wychodzić z domu, a nie obserwować dzieci przez okno. Musi wyjść z domu, wyjść do dzieci, młodzieży, aby móc o nich pisać. Inaczej to, co napisze, nie będzie prawdziwe, a przynajmniej nie będzie o prawdziwych dzieciach, tylko o ich wyobrażeniu. Pisarz, który nie przygląda się dzieciom tu i teraz, jest pisarzem gabinetowym.

– Muszę pisać, książki wychodzą ze mnie. Napisałam Jagę, bo musiałam. Ta książka powstała z frustracji.

– Trzeba mieć w sobie życie, by móc pisać o życiu.

Na pytanie, dlaczego jej książki tak bezkompromisowo dotykają ważnych i bolesnych tematów – samotności, cynizmu, oszustwa, bezbronności, odpowiedziała: „Żeby o tym pisać, człowiek nie może zależeć od pieniędzy czy cudzych opinii. I wszystkiego sam musi doświadczyć”.

Zmiana nazwy medalu

Nasze wyróżnienie, które przyznajemy autorom i ilustratorom od 2000 roku, do tej pory nosiło nazwę medalu Polskiej Sekcji IBBY. Od 2018 roku zmieniamy jego nazwę na Medal imienia Themersonów. I jak to zwykle bywa, nie byłoby go w takiej formie, gdyby nie:

– Joanna Olech, która jest pomysłodawczynią, by medal nazwać imieniem Themersonów,

– Wydawnictwo Widnokrąg, które podjęło się rozmów ze spadkobierczynią Themersonów,

– Jasia Reichardt, spadkobierczyni Themersonów, która nie tylko użyczyła ilustracji, czyli portretów Franciszki i Stefana, ale też wspierała nas merytorycznie,

– Grzegorz Olech, który zaprojektował medal oraz nadzorował jego produkcję,

– Beata Walczak z Freeline Studia, która przygotowała materiały do produkcji medalu.

Wszystkim bardzo, bardzo dziękujemy za pomoc, zaangażowanie, czas i dobrą wolę.

Od tego roku Medal imienia Themersonów będzie wręczany 2 kwietnia, czyli w Międzynarodowym Dniu Książki dla Dzieci.

(ta)

Foto: Maciej Wróbel