Nominacja graficzna 2018
Joanna Gębal (ilustracje) Alfabet niepodległości
Projekt graficzny: Emilia Pyza, tekst: Anna Skowrońska, Muchomor, Warszawa 2018, 76 s., oprawa twarda, 227×175 mm, ISBN 978-83-65650-16-0, wiek: 9+
Modne w ilustracji polskiej ostatniej dekady sięganie do estetyki vintage zakorzenionej w kulturze wizualnej dwudziestolecia międzywojennego w tej książce znajduje wielopiętrowe uzasadnienie. Alfabet nie dotyczy bowiem 100-letniej historii Polski niepodległej, ale okresu II Rzeczypospolitej. Nic dziwnego, że uważne oko odnajdzie tu zarówno nawiązania do obrazów Tamary Łempickiej (arcyksiążę Ferdynand z żoną Zofią w automobilu, scena rodzajowa w restauracji), jak i plakatów projektu Tadeusza Gronowskiego (do wystaw komunikacyjnych w ujęciu Eskadry Kościuszkowskiej czy reklamujących „śniegowce wytwornej damy Gentleman” w nietypowym ujęciu planu amerykańskiego na opak, czyli od kolan w dół w ilustracji towarzyszącej głosowaniu do sejmu). Z okresu dwudziestolecia wywodzi się także zawężona gama barw (z reguły do dwóch, trzech w obrębie jednej ilustracji), efekt przetarcia właściwy użyciu aerografu, syntetyczny kontur, geometryzowanie form oraz duże płaszczyzny czystego koloru. Najciekawsze w tym zestawie ilustracji jest użycie przez Joannę Gębal nietypowych kadrowań (twarz Marszałka ucięta powyżej nosa, pochylony nad morzem generał Haller „niemieszczący się” w ramkach przedstawienia) czy ujęć perspektywicznych (klapa fortepianu Padarewskiego widziana z lotu ptaka, Narutowicz, którego obserwujemy zza pleców jego zabójcy Niewiadomskiego). Wartością jest także subtelny humor (Eugeniusz Kwiatkowski w gimnastycznej pozie ze wstęgą torów kolejowych, Kasztanka Marszałka wykonana na podobieństwo dzieł plastycznych przedszkolaków z… kasztanów i wiele innych). Doskonała korespondencja słowa i obrazu. (Anita Wincencjusz-Patyna)