Nagroda literacka za książkę dla dzieci 2018

Michał Rusinek Jaki znak twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości

Okładka i ilustracje: Joanna Rusinek, Znak Emotikon, Kraków 2018, 28 s., oprawa twarda, 253×240 mm, ISBN 978-83-240-5072-7, wiek: 5+

Ponad sto lat temu Władysław Bełza napisał Katechizm polskiego dziecka: znany każdemu Polakowi zestaw pytań dotyczący tożsamości narodowej, sedna polskości, i odpowiedzi na nie. To słowa, które od pokoleń definiowały romantyczny wzorzec patriotyzmu polskiego, patriotyzmu Polski walczącej, gloryfikującego walkę narodowo-wyzwoleńczą. Michał Rusinek odpowiada na te same pytania ustami współczesnego dziecięcego podmiotu, który staje się pełnoprawnym uczestnikiem dialogu. I oto z Katechizmu… Bełzy, w którym więcej słów padało z ust pytającego dorosłego niż odpowiadającego dziecka, wyrasta prawdziwy dialog filozoficzny. Każda odpowiedź stanowi osobny wiersz, a całość komponuje się w wymowny w swojej aktualności manifest młodego Polaka, pozbawiony ciężkiego, archaicznego patosu. Czytelnik odnajduje tu współczesny, obywatelski, przyjazny patriotyzm, z którym można się całym sobą utożsamić, i to niezależnie od wieku, choć Rusinek jednoznacznie oddaje głos dziecku – przyszłości. Patrzy na polską tradycję i historię z jego perspektywy, z uwzględnieniem tego, co jest dla niego ważne, z szacunkiem dla dziecięcego spojrzenia. Żadnego podarunku nie wręcza się drugiemu człowiekowi, mówiąc do niego z wyższością, choćby był młodszy, choćby mniej wiedział. Janusz Korczak, przemawiając do swoich wychowanków w imieniu nauczycieli i opiekunów, powiedział: „Nie dajemy [wam] Ojczyzny, bo ją odnaleźć musicie własną pracą serca i myśli”. Jaki znak twój? to taka książka o patriotyzmie, której nie wręcza się dziecku, patrząc na nie z góry. Patrzy mu się prosto w oczy. (Aleksandra Korczak)