Przedstawiamy sylwetki członków PS IBBY, którzy na Walnym Zgromadzeniu Członków 22 kwietnia 2023 r. otrzymali status członków honorowych za dorobek i zasługi dla literatury dziecięcej:

kol. Alicja Baluch
kol. Krystyna Lipka-Sztarbałło
kol. Dorota Oleksiak
kol. Jolanta Ługowska
kol. Ryszard Waksmund

Serdecznie gratulujemy!

prof. zwycz. dr hab. Alicja Baluch 

 Literaturoznawczyni, krytyczka literacka i pisarka. Urodziła się we Lwowie w rodzinie inteligenckiej; ojciec jej był inżynierem leśnikiem, a matka malarką. Wychowała się i wykształciła w Krakowie. W latach 1990–1995 mieszkała w Pradze, gdzie jej mąż, Jacek Baluch, był ambasadorem RP.

Ma troje dzieci, czworo wnuków, dwoje prawnuków. Alicja Baluch ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, pracowała w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, gdzie kierowała Katedrą Literatury dla Dzieci i Młodzieży.  Zajmuje się „nauką lektury”, teorią i historią literatury, pograniczem literatury i malarstwa, zastosowaniem kontekstów mitograficznych do interpretacji polskiej i światowej klasyki literatury dziecięcej. Jest autorką wielu książek z tych dziedzin nauki: „Poezja współczesna w szkole podstawowej” (1984),„Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnice dziecięcej lektury” (1987), „Archetypy literatury dziecięcej” (1992), „Ceremonie literackie, a więc obrazy, zabawy i wzorce w utworach dla dzieci” (1996), „Pogaduszki do poduszki.  O literaturze dla najmłodszych”(1996), „Czyta, nie czyta (o dziecku literackim)” (1998), „Uważne czytanie. W kręgu liryki XX wieku” (2000), „Od ludus do agora. Rozważania o książkach dla dzieci i młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze” (2003), „Książka jest światem” (2005).

W serii I Biblioteki Narodowej ukazał się w jej opracowania tom: „Tytus Czyżewski Poezje i próby dramatyczne” (1992). Pod jej redakcją zostały opublikowane dwie książki: „Literatura bez hranic. Literatura bez granic. Referaty z konferencji o literaturze dla dzieci i młodzieży Praga, 26–27 marca 1992” (1995), współred. H. Szmahelova oraz „Sezamie otwórz się! Z nowszych badań nad literaturą dla dzieci i młodzieży w Polsce i za granicą” (2001), współred. K. Gajda.

Alicja Baluch jest członkinią krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Publikuje utwory literackie, wiersze i prozę. Wydała: „Przytulanki, przemyślanki i pocieszanki” (1996), „Echobajki” (1997), „Baj(ń)kowe światy” (2000), „Narcyz to ja! Mitopeje i mitomanie literackie” (2000), „Kot ma psa. Dla i o nastolatkach” (2002), „Gołąbki, czyli opowiadania dla staruszków” (2002), „Tylko w Krakowie…”(2002), „Kołowanki filozoficzne dla dzieci (dobre rady na każdy krok)” (2003), „Bezdech”(2004), „Kreska i kreska” (2005). Często sama ilustruje swoje książeczki.

Opublikowała ok. 250 tekstów – artykułów i recenzji w książkach zbiorowych i czasopismach. Publikowała w czasopismach zagranicznych Czech i Niemiec („Zlaty Maj” i „Suddeuschzeitung”).

Alicja Baluch wypromowała trzech doktorantów i około 200 magistrantów. W Akademii Pedagogicznej, a także na UJ (w ramach studiów z Europeistyki), w Szumen w Bułgarii, Karlskronie w Szwecji i w Ostrawie w Czechach prowadziła wykłady i seminaria z teorii literatury, literatury dla dzieci i młodzieży, a także konwersatoria z pogranicza sztuki słowa i obrazu.

Alicja Baluch należy też do Rady Programowej „Guliwera”, czasopisma o książkach dla dzieci, była członkinią Kapituły Prezydenckiej Nagrody Sztuka Młodym, współpracuje z Honorowym Konsulatem Danii w Krakowie „Nordic Hausem”. 

Występuje często w programach telewizyjnych i radiowych, a także udziela wywiadów i patronuje różnym imprezom artystycznym związanym ze sztuką dziecka, np. teatrom dziecięcym, konkursom literackim.

Krystyna Lipka-Sztarbałło

 Z wykształcenia projektantka wnętrz, z zamiłowania ilustratorka literatury dziecięcej. Ukończyła Wydział Projektowania Plastycznego ASP w Warszawie i zajmowała się projektowaniem architektonicznym, wystawiennictwem, scenografią teatralną oraz projektowaniem mody i grafiką użytkową. W roku 1989 rozpoczęła przygodę z ilustrowaniem książek dla dzieci. Jej ilustracje trafiły do ponad 30 książek i 15 podręczników w Polsce i 16 zagranicą. Zajmuje ją nie tylko konwencjonalna baśniowość i abstrakcja, lecz także książki pozbawione fikcji. 

Ostatnią dekadę ubiegłego wieku poświęciła pracy społecznej na rzecz środowiska ilustratorów. W roku 1999 z jej inicjatywy powstała pierwsza w Polsce Sekcja Ilustratorów przy Warszawskim Okręgu Artystów Plastyków, której przewodniczyła w latach 1999–2005. Była również animatorką i kuratorką trzech edycji  konkursu dla ilustratorów na książkę autorską, obrazkową  lub ilustracje Pro Bolonia (2000–2002). Jako członek Polskiej Sekcji IBBY weszła w skład Zarządu Stowarzyszenia (2003–2007). Zaangażowała się także w ideę opisania kondycji polskiej książki po transformacji politycznej i ekonomicznej 1990 roku. Była inicjatorką i współredaktorką opracowań: „Almanach 1990-2002: polscy ilustratorzy dla dzieci” oraz „1990–2005. Twórcy dzieciom” (almanach Polskiej Sekcji IBBY – Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych). 

Krystyna Lipka-Sztarbałło działała na rzecz polskiej literatury dziecięcej także na arenie międzynarodowej: przewodniczyła reprezentacji ilustratorów polskich w prezentacjach narodowych na targach we Frankfurcie (2000) oraz Bolonii (2003), gdy Polska była gościem honorowym.

Nagrody i wyróżnienia:

1989 – Złote Koziołki (I nagroda) na VIII Biennale Sztuki dla Dziecka (Poznań) za ilustracje do „Pinokia” Carlo Collodiego

2001 – Medal BIB’01 (Bratysława) za ilustracje do utworu „Sen, który odszedł” Anny Onichimowskiej oraz za tę samą książkę wyróżnienie w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2001 i nagroda PS IBBY Książka Roku 2001

2002 – wpis na Międzynarodową Listę Honorową IBBY 2002 (Bazylea) za ilustracje do opowiadania „Sen, który odszedł” Anny Onichimowskiej; II nagroda w konkursie Pro Bolonia 2002 (Warszawa) za ilustracje do opowiadania „Żółta zasypianka” Anny Onichimowskiej

2003 – wyróżnienie PTWK w konkursie Najpiękniejsze Książki Roku za ilustracje do opowiadania „Moje – nie moje” Liliany Bardijewskiej

2004 – wyróżnienie w konkursie PS IBBY Książka Roku za ilustracje do wiersza „Nie wiem kto” Danuty Wawiłow w opracowaniu graficznym Joanny Gwis (GWP) oraz za tę samą książkę wyróżnienie w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2004 i wyróżnienie w konkursie Świat Przyjazny Dziecku (Warszawa)

2005 – wyróżnienie w konkursie PS IBBY Książka Roku 2005 za „Żółtą zasypiankę” Anny Onichimowskiej

2006 – Bestsellerek Roku dla książki „A ja tak chcę” Beaty Ostrowickiej

2008 – wyróżnienie w konkursie Książka Roku 2008 PS IBBY za ilustracje do książki „Nic” Marii Marjańskiej-Czernik

2009 – III nagroda w konkursie im. Haliny Skrobiszewskiej oraz wpis na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej za ilustracje do utworu „Nic” Marii Mariańskiej-Czernik

2010 – nagroda koreańskiego Ministerstwa Kultury dla książki „Mapy mówią” Heekyoung Kim (Nonjang 2009)

2011 – wpis na międzynarodową listę finalistów konkursu CJ Picture Book Awards Seul Korea oraz tytuł książki miesiąca Buch des Monats, Dt. Akademie für Kinder- und Jugendliteratur dla niemieckiej edycji „Wo geht’s lang?” („Dokąd iść?”) Heekyoung Kim 

2012 – nominacja do nagrody Deutscher Jugendliteraturpreis 2012

2013 – nagroda w konkursie Muzeum Książki Dziecięcej za polską edycję „Dokąd iść? Mapy mówią do nas” oraz wyróżnienie przez jury profesjonalna i nominacja przez jury dziecięce w konkursie Dong Polskiej Sekcji IBBY za tę samą książkę

2015 – Nagroda Specjalna za autorską książkę „Łazienkowe pytania” i wpis na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej.

2022 – Dyplom Stulecia PTWK

Za pracę na rzecz książki dziecięcej:

2004 – Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek

2006 – Srebrny Medal Gloria Artis MKiDN

2012 – Medal PS IBBY

2013 – Pegazik za całokształt twórczości

Dorota Oleksiak

 Psychopedagog, członkini IBBY od 1995 roku, pracowała w Zarządzie w latach 1999–2007. Autorka i redaktorka programów telewizyjnych dla dzieci, młodzieży i rodziców.

Redaktorka naczelna czasopism: „Świerszczyk”, „Uśmiech Numeru”, „Miś”, dla której istotne było podmiotowe traktowanie czytelników i aktywny z nimi kontakt.

Dyrektorka ds. promocji w wydawnictwie Stentor, wprowadziła na rynek nową serię dla dzieci i młodzieży – „Kora”, która odważnie podejmowała niełatwe tematy, z jakimi zmagają się młodzi ludzie, od nieumiejętności wyrażania emocji przez maluchy do najtrudniejszych problemów związanych z okresem dojrzewania (np. anoreksja, samotność w środowisku rówieśniczym, depresja, autyzm, choroby i śmierć w rodzinie).

W 1995 roku miesięcznik „Pani” przyznał jej  tytuł Polki Roku za całokształt zmian przeprowadzonych w „Świerszczyku”. W okresie, kiedy kierowała redakcją, czasopismo otrzymało prestiżową nagrodę Małego Donga przyznawaną przez dzieci.

W Polskiej Agencji Prasowej odpowiadała za PR korporacyjny i promocję. Jako ekspert ds. promocji i komunikacji wielokrotnie prowadziła szkolenia z tego zakresu również dla bibliotekarzy. Wykładowczyni z public relations m.in. w Warszawskiej Wyższej Szkole Humanistycznej dla słuchaczy studiów podyplomowych „Edytorstwo i Rynek Książki”. Współpracowała  z fundacjami Lepszy Start  oraz  Pro domo.

– Jestem przekonana, że obcowanie z książką od kołyski to wartość nie do przecenienia – podkreśla zawsze.

prof. zw. dr hab. Jolanta Ługowska 

Emerytowana profesor Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zainteresowania badawcze wiążą się z problemami kultury ludowej i folkloru postrzeganymi z pozycji literaturoznawcy – genologa i tekstologa. Przedmiotem jej obserwacji są również zagadnienia literatury dla młodego odbiorcy, a także relacje między literaturą i kulturą wysokoartystyczną, ludową, popularną i dziecięcą. Autorka książek: „Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury” (1981), „Bajka w literaturze dziecięcej” (1988), „W kręgu ludowych opowiadań. Teksty, gatunki, intencje narracyjne” (1993), „Folklor – tradycje i inscenizacje. Szkice literacko-folklorystyczne” (1999), „W Fantazjanie i gdzie indziej. Szkice o baśni literackiej” (2006), „Vincenz – mistrz słowa mówionego” (2015) oraz ponad 170 artykułów. Pod jej redakcją w latach 2004–2006 ukazały się trzy tomy zbiorowe „Anioł w literaturze i w kulturze”. W latach 2004–2020 redaktor naczelna dwumiesięcznika „Literatura Ludowa”.

prof. dr hab. Ryszard Waksmund 

 Profesor na Uniwersytecie Wrocławskim w Zakładzie Literatury Ludowej, Popularnej i Dziecięcej oraz na Wydziale Lalkarskim krakowskiej Akademii Teatralnej z filią we Wrocławiu, historyk literatury dziecięcej, uczeń prof. Jerzego Cieślikowskiego. Jego prace dotyczą w większości badań nad poetyką historyczną twórczości dla niedorosłych – od jej oświeceniowych początków po wiek XX. Opublikował do tej pory ponad 100 artykułów naukowych oraz trzy monografie książkowe: „Literatura pokoju dziecinnego” (1986), „Nie tylko Robinson, czyli o oświeceniowej literaturze dla dzieci i młodzieży” (1987) oraz „Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej: tematy – gatunki – konteksty” (2000). Jest ponadto autorem lub współautorem antologii na użytek dydaktyki uniwersyteckiej: „Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań” (z Jerzym Cieślikowskim, 1983), „Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów” (1987, 1999), „Gabinet wróżek. Antologia baśni francuskich XVII–XVIII wieku” (1998), a w ramach redagowanej przez siebie serii „Baśniokrąg”: „Ostatni smok. Baśnie pisarzy angielskich” (2007), przy czym wespół z Nelly Staffa: „Bajki carycy Katarzyny II dla wnuków i inne utwory baśniowe pisarzy rosyjskich XVIII wieku” (2007), „Trzy córki Wellamo i inne baśnie pisarzy rosyjskich XIX i początku XX wieku” (2013). Założył i przez wiele lat współredagował periodyk naukowy „Filoteknos: literatura dziecięca – mediacja kulturowa – antropologia dzieciństwa”. Obecnie przebywa na emeryturze w rodzinnym mieście – Bielawie, gdzie pełni funkcję wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Bielawy.